Πηγή: https://www.kathimerini.gr/opinion/563080885/i-koyrasi-tis-dysis/
Είναι κουραστικό πολίτευμα η δημοκρατία. Σου ζητάει να σκεφτείς για να επιλέξεις και μάλιστα, στη χειρότερη περίπτωση, απαιτεί από σένα να δικαιολογήσεις, ει δυνατόν με επιχειρήματα, την ψήφο σου. Στη γενέτειρά της την Αθήνα μπορεί να άντεξε μερικούς αιώνες, ακόμη και μετά την ήττα της από τη Σπάρτη, όμως η μεγάλη Ιστορία την μετέτρεψε σε μουσειακό είδος, μαζί με τα έργα τέχνης και τις ένδοξες αναμνήσεις. Η Ρώμη την παρέλαβε και την μετέφρασε στη δική της γλώσσα. Κυρίαρχος δεν ήταν ο δήμος. Ηταν η Res Publica, το δημόσιο αγαθό, το οποίο ανήκε και στον δήμο και στους πατρικίους. Η λέξη Republica παραμένει αμετάφραστη στη γλώσσα μας. Mε μια πρόχειρη αναδρομή στους αιώνες της Ιστορίας που μεσολαβούν από τη Ρώμη ώς τη σύγχρονη εποχή, διαπιστώνεις πως η δημοκρατία μάλλον αποτελεί εξαίρεση στη συλλογή των πολιτευμάτων.
Το ίδιο ισχύει κατ’ αναλογίαν και στον κόσμο μας. Αλήθεια έχουμε υπολογίσει πόσα από τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ σήμερα είναι δημοκρατίες; Μετράει ότι δύο από τις τρεις υπερδυνάμεις, η Κίνα και η Ρωσία, είναι αυταρχικά καθεστώτα που εχθρεύονται τη Δύση, άρα εχθρεύονται τη δημοκρατία; Ζούμε μια ιστορική καμπή που θα ρίξει και πάλι στο περιθώριο τη δημοκρατία; Λυπάμαι αλλά στοιχειώδη αντίληψη της Ιστορίας να έχεις, οφείλεις να ξέρεις πως τίποτε δεν αποκλείεται. Είναι η μεγάλη ψευδαίσθηση της Δύσης: η ανθρώπινη Ιστορία είναι υποχρεωμένη να βαδίζει προς την πρόοδο, τη δημοκρατία. Οπως και οι μαρξιστές πίστευαν, ή πιστεύουν ακόμη, εν είδει επιστημονικής αλήθειας, πως οι κοινωνίες είναι υποχρεωμένες να οδεύουν προς τον κομμουνισμό. Βρισκόμαστε στο σημείο όπου η φιλελεύθερη δημοκρατία έχει κουραστεί τόσο ώστε να μην μπορεί να συνεχίσει να αγωνίζεται; Η μεγαλύτερη υπονόμευσή της προέρχεται από όσους την ταυτίζουν με την ειρήνη. Λες και έχουν κληρονομήσει τα καμένα από το LSD μυαλά των παππούδων τους, των παιδιών των λουλουδιών. All we are saying is give peace a chance. Χωρίς να υπολογίζουν ότι η δημοκρατική Ευρώπη γεννήθηκε από τη μεγαλύτερη πολεμική επιχείρηση όλων των εποχών, τη νίκη των συμμάχων στον Β΄ Παγκόσμιο. Η δημοκρατία πρέπει να ξέρει να πολεμά. Αυτό ισχύει τόσο στην Ουκρανία, όσο και στη Γάζα.
Η Ευρώπη έχει κουραστεί από τον εαυτό της; Είναι το συμπέρασμα των τελευταίων εκλογών και της ανόδου της ριζοσπαστικής δεξιάς; Ο γαλλογερμανικός άξονας κλονίζεται. Αμφίβολο το πολιτικό μέλλον του Μακρόν, ενώ η γερμανική σοσιαλδημοκρατία του καγκελάριου Σολτς έρχεται πίσω στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων μετά τους νεο-ναζί. Ουγγαρία, Αυστρία ακολουθούν. Πρωτοφανές; Ενδεχομένως. Πλην όμως όχι αρκετό για να αντιληφθείς αυτό που συμβαίνει σήμερα στις ευρωπαϊκές δημοκρατίες και κατ’ επέκταση στην ηγέτιδα δύναμη της Δύσης, τις ΗΠΑ. Αναφέρομαι στην κούραση ενός μεγάλου πολιτισμού ο οποίος έδωσε ό,τι μπορούσε να δώσει και περιμένει κάποια ανταμοιβή.
Από το 2013 ώς το 2023 εκκρεμούν 8 εκατομμύρια αιτήσεων ασύλου στην Ε.Ε. Σχεδόν μια δεύτερη Ελλάδα που την αποτελούν μετανάστες. Στα πανεπιστήμιά της η Ευρώπη διδάσκει στις νεότερες γενιές της τον σκεπτικισμό, στην καλύτερη, την απαξίωση στη χειρότερη, των πολιτισμικών της αξιών. Προβάλλει την ιστορία της σαν ένα συνονθύλευμα ρατσισμού και αποικιοκρατίας. Και προσπαθεί να σταθεί στον κόσμο μας χωρίς να τολμάει να προβάλει το διαφορετικό που την διακρίνει. Σαν να ντρέπεται για τον εαυτό της. Χωρίς να ξεχνάει το αίσθημα της υπεροχής που τώρα το στηρίζει στα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ή στους vegan.
Η κούραση της Ευρώπης, και κατ’ επέκταση της Δύσης, δεν είναι μόνον πολιτική. Είναι κατ’ εξοχήν πολιτισμική. Την προκαλεί η αστάθεια των αξιών μας. Δεν θεωρώ ότι η δημοκρατία μας απειλείται ούτε από τον Ορμπαν ούτε από τη Λεπέν. Η δημοκρατία μας απειλείται από την αδράνεια, κυρίως δε τη φιλειρηνική της ιδεολογία. Και γι’ αυτό το ζήτημα της κοινής άμυνας είναι πρωτεύον. Κανείς δεν θέλει τον πόλεμο. Εκτός απ’ αυτούς που τον θέλουν, όπως ο Πούτιν ή η Χαμάς. Μπορεί ο Νετανιάχου να οδηγείται σε αδιέξοδο, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτόν τον πόλεμο τον θέλησε η Χαμάς. Η Δύση οφείλει να αμυνθεί.
Ο δυτικός πολιτισμός έχει κακομάθει τους πολίτες του. Τους έχει συνηθίσει στη διάρκεια τόσων αιώνων να περιμένουν απ’ αυτόν κάτι καινούργιο. Αυτός ήταν πάντα ο ρόλος των ελίτ του. Οι οποίες τώρα αντί να του παράσχουν αυτό το καινούργιο που του λείπει για να αναζωογονηθεί, εξαντλούν τη φαιά τους ουσία στην αναθεώρηση των αξιών του. Η κόπωσή του, η παραίτησή του οφείλεται στην αδυναμία των ελίτ του. Πώς θα αναταχθούν; Αυτό είναι το ερώτημα. Και όταν μιλάω για ελίτ ξεκινώ απ’ τον πολιτικό ηγέτη που έχει κάποιο όραμα για το μέλλον της Ευρώπης ώς τον τελευταίο δάσκαλο που διδάσκει τις αξίες της στα παιδιά του δημοτικού.
Αλέξανδρος Τζιρκώτης Alexandros Tzirkotis 